Vlissingen Dronk

Algemeen
Soort	Cafe
Eigenaar	A. Zaal Daan Bruijnooge Rob de Groot Nel de Groot-Breas Chris Frank
Adres	Walstraat 33 4381 ED Vlissingen
Links
Tijdlijn
Periode	1950-1960 1990-2000
Opvolger(s)	The Sound Atlantic Déjà Vu Conny's Place
Gebied
Zie ook	Walstraat

Populair café op Walstraat 33, in de eerste jaren vooral geliefd bij de "blikken".

Geschiedenis

1955

A. Zaal Atlanta was oorspronkelijk een lunchroom, in de jaren 50 en 60 bekend als Zaal. Voornamelijk bezocht door zeevaartscholieren, de zgn, "blikken". A. Zaal opent in november deze luchroom annex banketbakkerij met de naam Atlanta. Een berichtje in de PZC van 29 november 1956 meldt dat er in de modern ingerichte ruimte naast warme en koude spijzen en drankjes ook vers banket genuttigd kan worden. Drie jaar later, november 1959 wordt de lunchroom na een verbouwing van zes weken heropend, uitgebreid met een terrasje en een vernieuwd interieur.

1967	Daan Bruijnooge Op 2 september 1967 neemt Daan Bruijnooge de lunchroom over. Een paar jaar later wordt Daan wethouder in Vlissingen en stapt uit de horeca. In Middelburg gaat Seventy-Seven over naar zwager Ad van de Woestijne en Atlanta komt in handen van Rob de Groot.

1971	Rob de Groot en Nel de Groot-Breas Rob en Nel worden onlosmakelijk verbonden met Atlanta. Tot 1985, dan neemt Chris Frank de zaak over. Rob gaat verder met 'Zeeland Charters', een bedrijf in verhuur van zeiljachten. Rob de Groot overleed op 5 februari 2009.

1985

Chris Frank Chris Frank is geen onbekende in de horeca als hij in 1985 Atlanta overneemt van Rob en Nel de Groot. Ooit begonnen in Hoppit en via Twenty-One beland in Atlanta. Chris houdt het in 1993 voor gezien en sluit in januari definitief de deuren van Café Atlanta. Het café wordt verkocht aan een drankenhandel en opgevolgd door The Sound.

(Oud-) Personeel

Vivian Thurnim (Turry), Harry Smit Roeters, Willy Breas, Piet Adriaanse, Loek Schuurbiers, Piet de Jong, Angelina de Hamer, Cindy Blauw, Els van de Velde, Robbie van de Velde, Ricky Koolwijk, Nol Koolwijk, Pietro Sicilia, Peggy Geljon, Marcel Roelse, Puffel Hanemaaijer, Chris Frank

Trivia

Optocht

In augustus 1967 trekt een vreemde optocht door de stad. Het is een 'rouwstoet' van stamgasten uit Atlanta. De lunchroom van Zaal wordt overgenomen en als afscheid is er deze ludieke aktie, van voornamelijk zeevaartscholieren.

Zaalvoetbal

In 1977 wil een aantal voetballers van VC Vlissingen onder de naam Atlanta deelnemen aan de zaalvoetbalcompetitie. Hans de Roover, Eugène Fagg, Frank Deij, Ronald Aarnoutse, Patrick Dewitte, Gilles van de Rafelaar, Rinus van Reemst, Frans Overgauw, Guus Vantricht en Henk Lenaerts zullen uitkomen voor het Atlanta team.

Tekenen

Achter een fotoreportage van strand en zee zijn de toiletten, waar je op de deur mag tekenen. De krijtjes liggen in het bakje en 's avonds verwijdert men alles weer.
In de loop der jaren heeft de eigenaar een vaste klantenkring opgebouwd. Vanaf 20 jaar oud zit hier een uiteenlopende bezoekersschare. In de weekends is het er erg druk, dan staat de muziek wat harder en komt het publiek los.

Foto's

Meer afbeeldingen zijn te vinden op Atlanta/foto's

• 

  Atlanta van A. Zaal in 1964 tussen de tabakswinkel van Kesteloo en Café Metropole

• 

  Lunchroom A. Zaal, familie Zaal of A. Zaal met medewerkers in 1957

• 

  Lunchroom Atlanta met bezoekers in 1957

• 

  Atlanta Pien Geertse? en Ingrid?

• 

  Atlanta met buurman Hoppit in 1973

• 

  Chris sluit Atlanta in januari 1993

Mooie verhalen

Een rumoerige week in Vlissingen 1970

(Onderstaand verhaal werd eerder gepubliceerd op de inmiddels opgeheven website zeeuwsebabbelaar.weblog.nl copyright: Gerard van der Hoeven)

Tegenwoordig verloopt de kermisweek in Vlissingen over het algemeen redelijk rustig, maar er is een tijd geweest dat het er rumoerig aan toe ging tijdens de julimaand in de Scheldestad. Neem bijvoorbeeld de zomer van 1970 toen tijdens de maand juli de gemoederen behoorlijk verhit raakten en een escalatie plaats had die gevoed was door een jarenlange vete tussen twee rebellerende groeperingen. Die jarenlange hetze tussen Ambonezen, zoals Molukkers in die tijd werden genoemd, en Skyriders zorgde op 11 juli 1970 voor straatrellen in de Vlissingse binnenstad zoals die niet eerder waren voorgekomen.

Straatterreur

De PZC (Provinciale Zeeuwse Courant) heeft het zelfs over ‘straatterreur’ van een ongekende omvang. Wat gebeurde er op die bewuste zaterdag?

De krant van de daaropvolgende maandag spreekt over wilde steek- en vechtpartijen tussen groepen Ambonezen en zogenaamde “Skyriders” uit Vlissingen en Souburg . De zaak zou uit de hand gelopen zijn na een ontmoetingen tussen beide groeperingen in een bar aan de Walstraat, op de Nieuwendijk en op het Bellamypark. En liep uiteindelijk uit de hand na politiecharges voor het Vlissingse politiebureau in de Molenstraat. Wellicht is het goed te weten dat het uitgaansleven in de Scheldestad in die tijd sowieso heftiger en intens was dan tegenwoordig. Het uitgaansleven speelde zich in die driehoek Walstraat, Nieuwendijk en Bellamypark af met daarbinnen een groot aantal nachtclubs, discotheken en kroegen. En met name in de zomermaanden was de binnenstad vaak overvol. De schermutselingen die zaterdag 11 juli ontstonden in de binnenstad vloeiden voort uit een jarenlange haat- en nijdverhouding tussen de genoemde groeperingen. De Molukse gemeenschap was in die tijd vrij gesloten en had zijn eigen taal en cultuur. Vaak woonden ze in aparte wijken zoals in Souburg het geval was en hadden een groot saamhorigheidsgevoel. Veel sterker dan de huidige Molukse gemeenschap waren ze op zichzelf en werden door de Nederlandse gemeenschap toch gezien als ‘vreemde eenden in de bijt’. De Skyriders was een groep veelal Vlissingse jongeren die herkenbaar waren aan hun zwartleren jacks en op de rug in witte letters de naam van ‘hun bende’ hadden staan. De leeftijd van die groep varieerde nogal. Maar over het algemeen lag dat tussen de 15 en 25 jaar. Ze hadden hun eigen hangplekken en waren herkenbaar aan hun vervoermiddel bij uitstek: de brommer… Vaak waren zij in groepjes te vinden in de binnenstad rondom het uitgaansleven van Vlissingen en hadden het niet op de Ambonezen. Uiteraard waren ook toen racistische motieven al een broeihaard van het geweld en regelmatig waren al vechtpartijen tussen beide jongerengroeperingen uitgevochten. De in 1970 18-jarige M.F. van der Heyden vertelt over de strubbelende verstandhouding tussen de jongeren. Hij was destijds een van de leidinggevende figuren in de hiërarchie van de Skyriders en doet in de PZC een boekje open: “Als je op de Walstraat loopt, dan gaan ze dwars tegen je in. De weg is toch zeker vrij voor iedereen". De escalatie is volgens hem een gevolg van het op elkaar inlopen: “In Café Atlanta stonden een Ambonees en Skyrider als kemphanen tegenover elkaar. Plotseling allebei gewapend met een mes." De Skyriders beweren dat de Ambonees eerst trok. Maar mevrouw E.J. Cijvat uit Souburg, moeder van een van de latere Skyriders die een hoofdrol in de rellen zou spelen beweerde dat “sommige Skyriders zich zo bang voelen om door de Ambonezen in de binnenstad ‘gepakt’ te worden dat zij zich maar bewapenen, voor het geval dat…” Zij zegt in de krant: “Mijn zoon durfde zich niet meer in Vlissingen te vertonen. Ze hebben het altijd op hem gemunt”. De heer M.F. Meyer, vader van een Skyrider, is het met haar eens. En beiden verwijten de Vlissingse politie partijdigheid. Bij eerdere escalaties zou de Vlissingse politie partij hebben gekozen voor de Ambonezen. Dat racistische motieven duidelijk een rol speelden is duidelijk wanneer een aantal Skyriders wordt geciteerd in de krant: “We zijn bang voor overheersing door … -volgt een scheldwoord-”. En vermeldt de verslaggever: “En juist die scheldwoorden zijn vaak de olie op het vuur”. En inderdaad was er in die tijd een ruim arsenaal scheldwoorden paraat voor de Molukse medebewoner…

De vlam in de pan

Al met al was de veldslag op zaterdag 11 juli 1970 het gevolg van een broeierige situatie die al wekenlang in de stad hing. Middels een reconstructie blijkt later dat inderdaad in Café Atlanta in de Walstraat de brandhaard ontstond. Café Atlanta was destijds een druk bezocht café waar veel jongeren kwamen en beslist geen slechte naam had. Er waren ergere kroegen in Vlissingen. Een van de aanwezige 'Skyriders' zag in Atlanta een Indische jongeman die hij herkende als een van de Ambonezen die hem eerder die week hadden afgetuigd. Wraakzucht was de oorzaak van een korte woordenwisseling die bijna ontaardde in een vechtpartij. De toenmalige café-eigenaar wist door tussenkomst te voorkomen dat de woordenwisseling en ruzie ontaardde in een vechtpartij. De Skyriders verlieten onder leiding van hun ‘leiders’ Meijer en Cijvat het café en gingen verder op stap richting Bellamypark en Nieuwendijk. In het speelcentrum ‘Sportland’ op de Nieuwendijk, in die tijd ook een ontmoetingsplaats van vele jongeren, kwam het echter opnieuw tot een escalatie toen enkele Skyriders daar een Middelburgse Ambonees herkende die eerder in een groep met zo’n vijfentwintig man op de vuist was gegaan met een groep Skyriders. Het kwam daarbij tot een gevecht waarbij de Middelburger werd neergeslagen. Nadat de politie inmiddels was gealarmeerd en ter plaatse verscheen bleek zich een groep van zo’n 80 à 90 jongeren zich te hebben verzameld. De politie greep niet in maar hield de agressie in de peiling. Rond kwart over negen sloeg de vlam in de pan en was een groep Molukkers van zo’n vijftig man slaags geraakt met de vijand. Volgens de krant ontstond en veldslag: “Messen flitsten door de lucht, stenen werden gegooid en met meest weerzinwekkende attributen werd in de rondte geslagen. Omdat de recherche een bloedbad vreesde, begaf zij zich met lange wapenstokken in het strijdgewoel en trachten hierdoor het gevaarlijke wapentuig uit de handen van de kennelijk blindgeworden haatdragende jongens te slaan.” Inmiddels moest versterking worden ingeroepen en witgehelmde agenten met wapenstokken begaven zich in het strijdtoneel. Overigens wel met de nodige gevolgen. In het strijdgewoel wordt rechercheur Leijdekkers van de Vlissingse politie met een mes in zijn hand gestoken en moet rechercheur Dul met een lichte hersenschudding naar het ziekenhuis worden vervoerd. Tijdens het gevecht worden twee Skyriders door de politie opgepakt. Het zijn Meijer en Cijvat, de twee jongens die in eerste instantie door de politie worden gezien als de aanstichters van het geweld. Cijvat wordt verder verantwoordelijk gehouden voor de steekpartij waarbij agent Leijdekkers aan zijn hand gewond is geraakt. Meijer wordt aangeklaagd vanwege zijn agressieve houding ten opzichte van de politie waarbij hij hen zou hebben bedreigd met een mes en een fietsketting. Verder wordt nog een Skyrider en twee Ambonezen opgepakt en ingesloten in het politiebureau. Overigens worden allen de volgende dag na verhoor weer op vrije voeten gesteld.

Bestorming

Het blijft echter onrustig die zaterdagavond. Nadat de vechtpartij op de Nieuwendijk door de politie is uiteengeslagen verzamelen de groepen jongeren zich opnieuw. De Ambonezen trekken massaal richting politiebureau en rond elf uur wordt door een groep van zo’n vijftig Molukkers een poging ondernomen het politiebureau in de nabijgelegen Molenstraat te bestormen. De PZC doet verslag: “Met grof geweld konden de politiemensen de Ambonezen uit elkaar jagen. Kort na elven bracht de politie opnieuw een ‘stormram” op de Nieuwendijk. De witte verkeerstechnische wagen kwam aanrijden en voor nachtclub “La Cave” werd het achterdeksel gelicht en renden de gewapende agenten met ijselijke snelheid over de straten achter de Ambonezen aan. Tot op Boulevard de Ruyter werden ze achtervolgd. Ze waren echter watervlug en ongrijpbaar. Voortdurend doken de agressieve jongens van links en rechts weer op. Zo gebeurde het dat een Ambonees, als een bezetene tussen de verbouwereerde omstanders en geparkeerde auto’s op de Nieuwendijk een baksteen aan gruzelementen gooide waarbij de brokstukken her en der tegen verschillende voertuigen aanspatten." Inmiddels vindt diplomatiek overleg plaats. Wethouder Filius is inmiddels op het terrein aanwezig om zich op de hoogte te stellen van de ontwikkelingen en ook officier van justitie mr. J.A. Blok wordt ter observatie op de plaats van delict waargenomen. Inmenging van ouderen en bestuursleden van de sociaal-culturele Stichting “Somukil” uit Middelburg zorgt voor een dialoog met de Molukse jongeren die hen oproept te staken met het geweld en volgens de verslaggever van de krant de vechtersbazen maant te stoppen met hun agressie door ze toe te roepen “Poelan Poelan” (ga toch naar huis!) Al twee dagen eerder heeft de politie contacten gehad met de stichting “Somukil”, zo blijkt later, omdat een escalatie werd voorzien.

Veldslag

Eerder in de week had reeds een escalatie plaatsgevonden tussen een groep Ambonezen en de politie nabij de Vlissingse Keersluis waarbij de Vlissingse politieagent Ficheroux ernstige verwondingen aan zijn dijbeen had opgelopen. Dat het bepaald niet zachtzinnig omgaat op die zaterdag de 11e juli in de binnenstad blijkt uit het arsenaal wapentuig waarmee strijd wordt geleverd: messen, fietskettingen, stokken, kabeltouw, zwepen met spijkers erin en zelfs boothaken. Tijdens de gevechten ondervindt de politie veel hinder van omstanders en nieuwsgierigen. Volgens de krant was het daardoor niet uitgesloten dat ook omstanders of andere in de weg lopende mensen een tik van de wapenstok opliepen. In het gedrang wordt door een gemotoriseerde agent over de linkervoet van een 16-jarige Middelburger gereden die vervolgens met verwondingen naar het Middelburgse Gasthuis wordt overgebracht.

Na het weekend is het duidelijk dat aan de situatie een einde moet komen. Als de escalaties blijven voortduren kunnen grote ongelukken gebeuren. “Er kunnen zelfs doden vallen” is het commentaar. Ook de verenigde horeca-exploitanten vinden dat er iets moet gebeuren. Horeca-exploitant André Prins van dancing “La Cave” zegt in de krant van maandag 13 juli: “Ik hoop niet dat deze toestanden als die van zaterdag zich herhalen. Over het algemeen heb ik de indruk dat de meeste Ambonezen niet positief tegenover deze botsingen staan. Maar ze doen wel mee als het erop aankomt om als grote groep hun vrienden te ondersteunen.". Hij voegt er aan toe dat, ondanks de vechtpartijen die zich grotendeels op straat afspeelden, een grote groep Ambonese jongelui rustig in zijn café bleef zitten en zich distantieerde van het strijdgewoel.

De heer Acda, eigenaar van "Joop's Bar" wil ook zo snel mogelijk een oplossing. Hij vindt dat dit soort ontwikkelingen de sfeer in de binnenstad ‘verstiert’. Onder zijn vaste klanten zijn veel Skyriders en hij zegt: “Je koopt niks voor al dat gedoe. Je krijgt alleen dat al je andere klanten weglopen door die constante herrie voor de deur. Die Skyriders komen er in ieder geval bij mij niet meer in, zolang die zaak niet in het reine is gebracht.” Hij beklaagt zich verder over een kapotte ruit die het gevolg was van het geweld en vraagt zich af: “Wie zal dat betalen…?”.

Crisisberaad

Diezelfde maandag komt in de Vlissingse Tulpenlaan ten huize van de familie Meijer een groep Skyriders bij elkaar voor crisisoverleg. Zoonlief M.F. van der Heyden (18 jaar) wordt gezien als een van de leiders van de groep en zijn vader ziet zich genoodzaakt de ontwikkelingen van het afgelopen weekend te bespreken. Uit het overleg blijkt dat de Skyriders bang zijn dat een aantal van hun groepering de schuld zal krijgen vanwege het uitlokken van het geweld en de Ambonezen buiten schot zullen blijven. Meijer en de moeder van de eveneens gearresteerde Cijvat gaan met de pet rond en halen zo een kleine driehonderd gulden op voor de eerste kosten van het inhuren van een advocaat. Verder komt men tot de conclusie dat een gesprek tussen de strijdende partijen wellicht een oplossing is.

Maar de Skyriders hebben wel zo hun eisen. In een verklaring zeggen zij ‘de ontwikkelingen van de afgelopen zaterdag niet zomaar van zich te willen afschudden, en bereid te zijn tot een gesprek met de Ambonese jongens. “We willen best een gesprek organiseren. Met Ambonezen en alle Skyriders. Maar dan moet ook de politie erbij zijn." Een eerdere poging tot bemiddeling is door onwil van de Ambonezen op niets uitgelopen. Bestuurslid Saya van de sociaal-culturele stichting “Somukil” uit Middelburg vindt het een goed idee. “Er moet een middel zijn om onze jongens en de Skyriders tot elkaar te brengen." Hij is van mening dat de Ambonese jeugd zich beslist niet ‘te groot’ voelt om van haar kant een voorstel te doen. “We moeten gewoon een keer een afspraak maken en met zijn allen gaan praten. Maar ik vraag me af, zullen de Skyriders met deze mogelijke oplossing instemmen. Het kan een pleister op de wonden worden.” Ook hij vindt dat de politie bij het gesprek moet worden ingeschakeld en noemt de naam van commissaris Van Ooijen uit Middelburg die al eerder gesprekken met beide partijen heeft gevoerd. En, zo concludeert Saya: “Misschien worden ze nog eens vrienden!”

Vredesberaad

Het gaat de goede kant uit. Terwijl in Vlissingen de jaarlijkse kermis is losgebarsten wordt ten kantore van mr. W.J. Dieleman in Middelburg een gesprek gehouden waarbij de strijdende partijen aanwezig zijn. Bij het gesprek die dinsdag zijn vijf Skyriders aanwezig (twee ouderen en drie jongeren) en vier Ambonezen (twee ouderen en twee jongeren). Verder is de heer Saya van “Somukil” aanwezig namens de Ambonese jongeren en de heer P.J. Smit, hoofdleider van jeugdclubhuis “De Globe” uit Vlissingen. Volgens de PZC is het gesprek goed verlopen, want daags nadien kopt de krant “Skyriders en Ambonezen roken samen de vredespijp”. Volgens het nieuwsverslag is afgesproken dat noch de Skyriders, noch de Ambonezen in het vervolg wapens zullen dragen als zij uitgaan en dat zij geen vechtpartijen zullen leveren. Verder geven beide partijen aan zich met elkaar te willen verzoenen en willen proberen elkaar beter te leren kennen. “Een van de eerste uitvloeisels van deze bijeenkomst was dan ook een spontane uitnodiging van “Somukil” aan de Skyriders om er op zeer korte termijn gezamenlijk met de Ambonezen een gezellige avond door te brengen." Volgens de krant is de commissaris van de Vlissingse gemeentepolitie, de heer J. van Marion op de hoogte gesteld van de ‘vredelievende resultaten’ van het gesprek.

Het diplomatieke overleg werpt zijn vruchten af. Wellicht dankzij “Somukil” en andere bemiddelaars in het conflict. Al op 23 juli wordt in het centrum van de “Somukil” Stichting een succesvolle verzoeningsavond georganiseerd waarbij de voormalige kemphanen bij elkaar worden gebracht. Van beide strijdende partijen zijn zo’n dertig relschoppers aanwezig en in plaats van elkaar de hersens in te slaan luisteren zij aandachtig naar de heer Saya. Die stelt voor het gebeurde te vergeten en trachten toenadering tot elkaar te zoeken. Hij doet een toezegging dat het centrum waarvan hij de voorzittershamer hanteert in de toekomst voor alle jongeren open staat. Namens de groep Skyriders spreekt de heer H. van Hal zijn wens uit dat dergelijke avonden meer zullen worden georganiseerd.

De avond wordt zelfs besloten met muziek en dans als we de PZC van vrijdag 24 juli 1970 mogen geloven: “Dat de avond een succes was bleek wel uit het feit, dat besloten werd met een dansje, wat mogelijk was omdat zowel Zuidmolukse- als kennisjes van de Skyriders tijdens de avond aanwezig waren. De heer Saya kon nog niet meedelen dat binnen niet al te lange tijd in het centrum van de Somukilstichting een beatavond met een bekende band zal worden gehouden." En zo werd gebroederlijk een wapenstilstand gesloten en bleef de zomer van 1970 in Vlissingen verder redelijk rustig.

Gerard van der Hoeven. Juli 2004

Bronnen

• Foto's: Gemeentearchief Vlissingen
• Krantenknipsels: Krantenbank Zeeland Zeeuwse Bibliotheek
• Artikel opening A. Zaal: PZC 29 november 1956 en PZC 24 november 1959
• Artikel rouwstoet: PZC 28 augustus 1967
• Artikel zaalvoetbal: PZC 11 mei 1977
• Foto's terras 1972: Willem Bruijnooge
• Foto's laarzen bier: Joke Vantricht-van Oorschot
• Foto Pien en Ingrid: Hans Koningstein
• Foto Lunchroom en Metropole: Kees de Grave
• Advertentie "Bierboek Walcheren", uitg. J. van Schaik 1986
• Verhaal 'Een rumoerige week in Vlissingen': Gerard van der Hoeven
• Artikel Chris Frank PZC 19-1-1993